Grondpositie én toekomstperspectief op Brabants Bodem

Wat zijn de potentiële mogelijkheden voor melkveehouders in de regio Zundert om over te schakelen van de productie van drijfmest naar vaste mest? Dat is de belangrijkste vraag uit een onderzoek dat momenteel wordt uitgevoerd, ondersteund door Brabants Bodem -focusprogramma in Van Gogh Nationaal Park-. René Jochems van GroeiBalans en Stichting Vicoe, begeleidt dit onderzoekstraject, waarvan het eerste gedeelte is afgerond.

In de regio Zundert speelt de vraag naar organische (mest)stof een cruciale rol in het behoud van een vruchtbare bodem. Vaste mest kan hier mogelijk een waardevolle bijdrage aan leveren. “Tegelijkertijd brengt de overstap naar een ander mestsysteem uitdagingen met zich mee, zowel technisch als economisch”, aldus René Jochems. Dit onderzoek heeft als doel om veehouders, beleidsmakers en andere belanghebbenden inzicht te geven in de mogelijkheden en voorwaarden van deze transitie.”

Circulaire economieprincipes

 

Het eerste deel van het onderzoek is uitgevoerd vanuit stichting Vicoe (Vitale Circulaire Organische Economie), opgericht in 2017 en actief in regio Zundert. Het is een initiatief dat zich richt op het bevorderen van circulaire economieprincipes, specifiek voor organische stoffen, zoals mest, compost en andere organische reststromen. Jochems en de stichting Vicoe begeleiden de HAS-studenten bij het onderzoek.

 

Aanpak bestaande problemen

De vraag naar dit onderzoek is ontstaan om bestaande problemen aan te pakken. Jochems: “Van oudsher werd de bodem in dit gebied gevoed met stalmest, met name in de boomkwekerij en de aardbeienteelt. Maar door de opkomst van ligboxenstallen en de bijbehorende drijfmest is deze vaste mest grotendeels vervangen door compost. Echter is de kwaliteit van compost en drijfmest niet altijd voldoende voor de bodem en de teelten in de regio, wat leidt tot een gemis van de benodigde voedingsstoffen voor de grond. De bodem vraagt om voldoende input van organische materialen. Vaste rundvee-stalmest is een van de producten waarmee de bodem op een goede manier gevoed kan worden. De voordelen van het gebruik van vaste rundveemest worden steeds duidelijker, zoals de verbetering van de bodemvruchtbaarheid. Dit komt voornamelijk doordat er meer organische stof in de bodem komt, wat aantrekkelijk is voor wormen, schimmels, bacteriën en andere organismen. Daarnaast is het toevoegen van organische stof in de bodem aantrekkelijk voor weidevogels en insecten, wat zorgt voor een toenemende biodiversiteit. Ook is er een transitieperiode aangebroken in de veehouderij, waarbij de druk rondom stikstof en het gebruik van drijfmest een obstakel vormt voor een economisch perspectief voor veehouders. In dit project wordt onderzocht hoe veehouders in de regio Zundert kunnen overstappen naar het produceren van vaste mest. Door de vraag vanuit diverse sectoren te combineren met de productie van vaste mest, kan dit project bijdragen aan een duurzamer en winstgevender gebruik van organische stoffen in de regio.”

Tweede onderzoeksfase

De tweede onderzoeksfase start in februari 2026 en gaat over de afzetkansen op de bodem. De eerste resultaten uit het onderzoek laten weliswaar kansen zien voor de inzet van vaste mest, maar daar is nog wel vervolgonderzoek nodig. Jochems: “We zien zeker al de positieve uitwerking van deze gezamenlijke aanpak: het werkt over alle sectoren heen. Het doel is immers om gezond materiaal te produceren, alle sectoren zien dit als positief en herkennen zich erin. Het mooie van dit onderzoek is dat we kijken naar de kansen die de veehouderij kan bieden in vraagstukken rond duurzaamheid en toekomstperspectief."