Een nieuw partnerschap tussen boer en maatschappij

Brabants Bodem ontwikkelt een nieuw perspectief voor agrarisch ondernemers die bijdragen aan de kwaliteit van natuur en landschap in Van Gogh Nationaal Park. Brabants Bodem geeft invulling aan het doel van Van Gogh Nationaal Park: samen werken aan een aantrekkelijk, waardevol en toekomstbestendig landschap. Agrarische productie is daarbij in evenwicht met het maatschappelijk belang. Om dit te kunnen bereiken sluiten agrariërs en de maatschappij in het Van Gogh Nationaal Park een nieuw partnerschap.

Voor ondernemers betekent dit dat ze het in hun verdiensten terugzien als zij zich onderscheiden door in hun bedrijfsvoering extra in te zetten op biodiversiteit, bodem en landschap. Een plus voor Van Gogh Nationaal Park is dan ook een plus voor het inkomen van de ondernemers. Voor de maatschappij wordt dit zichtbaar in een leefomgeving waar het goed wonen, werken en recreëren is.

Ambities Brabants Bodem

De partners in Brabants Bodem hebben voor 2020-2025 een ambitieus programma opgesteld. Hierin ontwikkelen we werkwijzen en instrumenten waarmee ondernemers hun bedrijfsvoering kunnen optimaliseren en die helpen om hun verdienmodel te verbeteren. Betere prijzen voor al dan niet nieuwe producten of (ecosysteem)diensten, nieuwe financieringsvormen, kostenbesparing etc. Dat doen we zodanig dat het de verbondenheid tussen agrariërs en de maatschappij op een hoger plan brengt.

Lees meer in het projectplan

Nieuw perspectief

De doelen in Brabants Bodem worden voor een belangrijk deel vormgegeven via deelprojecten. Om het nieuwe perspectief goed vorm te geven is het daarnaast nodig dat alle betrokken overheden (Rijk, provincie, gemeenten, waterschappen) goed en op een nieuwe manier samenwerken, met elkaar en met de gebiedspartners. Er gebeurt al heel veel in Brabant, daarom haken we aan bij lopende gebiedsinitiatieven die er zijn in het Van Gogh NP. Denk daarbij aan bijvoorbeeld de Duinboeren. Gezamenlijk geven we de brede maatschappelijke betrokkenheid de komende jaren verder vorm. Het huidige werkprogramma Brabants Bodem loopt tot eind 2025. In die periode willen we dusdanige stappen gezet hebben en een beweging op gang brengen dat Brabants Bodem doorrolt in de jaren daarna. Zo ontstaat er een blijvend nieuw perspectief voor agrarische ondernemers in een aantrekkelijk Van Gogh Nationaal Park. Het levert inspiratie op voor ondernemers elders in Brabant en zo bijdragen aan een nieuw perspectief voor de hele Brabantse agrarische sector. Lees hier ons werkplan 2024-2025.

Brabantse Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij

In het praktijkproject Brabantse Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij (BBM) koppelen we inspanningen voor een gezond en biodivers landschap aan een beloning. Ecologie en economie verbinden dus. In de BBM zetten melkveehouders stappen om hun bedrijf te vergroenen, en zij worden daarvoor beloond.
Agroforestry

Dit project is een leerschool voor boeren en andere betrokken partijen. Concreet resultaat voor Brabants Bodem is de aanleg van ca. 35 hectare agroforestry bij 23 agrarisch ondernemers in en om het Van Gogh Nationaal Park.
Duurzame voedselteelten

Intensieve teelten zoals boomteelt en vollegrondsgroenteteelt vormen een economisch sterke groep sectoren in Van Gogh Nationaal Park en bepalen in veel gebieden mede het landschap. In dit deelproject staat verduurzaming van deze sectoren centraal. Telers uit het park onderscheiden zich daardoor niet alleen met hun producten, maar ook productiewijze.
Voedselbossen

De aanleg van voedselbossen draagt bij aan de doelen van Brabants Bodem doordat er zowel ecologische als economische meerwaarde ontstaat. Bomen en struiken zijn goed voor bodem, biodiversiteit en verbreden het verdienmodel van boeren. Binnen Brabants Bodem werken we aan een project waar bij tenminste 5 ondernemers in het Van Gogh Nationaal Park samen tenminste 5 ha voedselbos aanleggen.
Duurzame gronduitgifte

In het deelproject Duurzame gronduitgifte werken we aan de samenwerking tussen gemeenten, waterschappen en terreinbeherende organisaties (TBO’s) in het verpachten van gronden, zodat ze duurzaam beheerd worden én dat pachters die daaraan bijdragen dit tegen gunstige condities kunnen doen. Dit project loopt gedurende de hele looptijd van Brabants Bodem (2020-2025).

Landschapslabel van Gogh Nationaal Park

Een eigen consumentenlabel voor zuivel, groenten en vlees die duurzaam geproduceerd zijn in het Van Gogh Nationaal Park. Dat is het uitgangspunt voor het Van Gogh landschapslabel dat binnen Brabants Bodem is ontwikkeld. Brabants Bodem staat voor een sterkere verbinding tussen boer en burger. Dit deelproject is daar bij uitstek geschikt voor: producten rechtstreeks van de boerderij en uit de eigen regio: ‘Eet je omgeving mooi!’.
Paulownia-teelt in Agroforestry systemen

Vanuit Brabants Bodem onderzoeken we of deze nieuwe teelt potentie heeft in combinatie met voedselproductie, door Paulownia aan te planten in agroforestry en andere bedrijfsmodellen. Zo kijken we naar aanplant in akkers, uitlopen en weides. Samen met veehouders, tuinders en akkerbouwers in het Van Gogh Nationaal Park doen we praktische kennis op over de teelt.
Duurzame landbouw op landgoederen

Landgoed de Groene Kamer en Vereniging Landelijk Brabant (BPG) hebben in opdracht van Brabants Bodem gezocht naar duurzame verdienmodellen voor landgoederen. De maatschappelijke positie van landgoederen maakt dat zij vaak mogelijkheden hebben voor het maken van bijzondere producten en een speciale beleving voor bezoekers. De opgedane kennis is gepresenteerd tijdens een Brabanttafel voor landgoedeigenaren en samengevat in een inspiratiegids.
Monitoring biodiversiteit

Verbetering van natuur- en landschapskwaliteit hangt samen met biodiversiteit. Veel van onze deelprojecten dragen bij aan het versterken van biodiversiteit. Daarom pakken we de monitoring van effecten op biodiversiteit in samenhang op, zodat het ook een verbindende schakel wordt tussen deelprojecten. Waar mogelijk versterken we de verbinding tussen boer en burger door de inzet van bv ‘citizen science’ en vrijwilligers voor monitoring van biodiversiteit.
Ecosysteemdiensten

Een belangrijke opgave voor Brabants Bodem is de ontwikkeling van een robuust palet aan verdienmodellen dat een economisch, maatschappelijk en sociaal perspectief biedt aan melkveebedrijven die het karakteristieke Van Gogh NP-landschap vormgeven. Eindresultaat is een ‘gereedschapskist’ met alle beheerpakketten voor ecosysteemdiensten. Een ondernemer kan deze inzetten voor een financiële plus als zijn bedrijfsvoering bijdraagt aan 't landschap.